In vergelijking met het gemiddelde van de jongste vijf jaar ligt het aantal toegekende bouwvergunningen in het Vlaams Gewest zelfs ruim een vijfde lager. Tussen 2019 en 2023 kregen na zes maanden gemiddeld 21.239 woningen en flats een bouwvergunning, in de eerste helft van dit jaar zijn dat er amper 16.407. Eind juni 2023 waren alles samen nog 18.931 wooneenheden vergund.

Een cocktail van oorzaken ligt aan de basis van de moeilijkheden voor de nieuwbouwmarkt, stelt de sectorfederatie Embuild Vlaanderen. Hogere rentes, aanhoudend hoge bouwkosten, betaalbaarheidsproblemen, kandidaat-bouwers die een afwachtende houding aannemen, een gebrek aan geschikte beschikbare ruimte, moeilijkheden bij verdichtingsprojecten... Ook de lange, ingewikkelde en dure vergunningsprocedures en het verzet van lokale politici en buurtbewoners tegen (hogere) nieuwbouw spelen een rol.

Vergunningen voor nieuwbouw in Vlaanderen blijven ruim 22 procent onder niveau van voorbije jaren hangen
Nadat het aantal vergunningen voor nieuwe appartementen de voorbije jaren al een flinke knauw heeft gekregen, valt nu vooral het geplande aanbod aan huizen terug. In vergelijking met het vijfjarige gemiddelde is dit jaar ruim een kwart minder gezinswoningen vergund. Het aantal nieuw vergunde wooneenheden in verhouding tot het aantal gezinnen zakt naar een dieptepunt. In het huidige tempo worden dit jaar amper elf nieuwe woningen en appartementen per 1.000 gezinnen vergund. Sinds 1998 lag die verhouding nooit lager.

Nochtans heeft Vlaanderen nood aan een continue, kwalitatieve uitbreiding van het woonaanbod. De vergrijzing en het groeiende aantal kleine gezinnen en eenpersoonshuishoudens leiden steeds vaker tot een onderbezetting van grote woningen, luidde een van de conclusies van een recent woonrapport van de bank KBC. Tegelijk is de druk op de koop- en huurmarkt de voorbije jaren al flink toegenomen, met hogere prijzen en vooral opvallend minder transacties tot gevolg.

Tegelijk slabakt de renovatiemarkt. Het aantal vergunningen voor grootschalige renovaties in Vlaanderen ligt voorlopig zo'n 8 procent onder het niveau van de voorbije jaren. En de renovatiebeweging van het vaak verouderde Vlaamse woonpatrimonium dreigt verder te vertragen nu de nieuwe Vlaamse regering de renovatieplicht versoepelt.